TUVALETSİZ KASABA, BEYİNSİZ KAFA…

Tuvalet, insanın en önemli ihtiyaçlarından biri olması bakımından tarih boyunca hep bir medeniyet ölçüsü olmuş.

Tarihteki en eski tuvaletlere Milattan Önce 4 binli yıllarda Mezopotamya’da rastlandığı biliniyor. Aynı tarihlerde Hindistan’da, Suriye’de ve Mısır’da bugünkü alaturka tuvaletlere benzeyen yapılar bulunmuş.

Hititler zamanında dönemin şartlarına göre oldukça gelişmiş kanalizasyon sistemleri kurulduğu arkeologlar tarafından tespit edilmiş.

İslamiyet öncesi Arap kavimlerinde tuvaletin ne olduğu bilinmez, ihtiyaçlar dağ, bayır gezerek giderilirmiş. İslamiyet’le birlikte bu ihtiyaç günümüze uygun şekilde giderilmeye başlanmış. Milattan önce 400’lü yıllarda eski Yunan’da tuvalet ihtiyacı sokaklarda görülürmüş.

İlk umumi, yani halka açık tuvaletlere ise Roma İmparatorluğu zamanında rastlanır. Roma’da senatörlerin, siyasetçilerin, tüccarların, kısacası şehrin ileri gelenlerinin 40-50 kişilik gruplar halinde kullandıkları ve aralarında duvar olmaksızın inşa edilmiş tuvaletler mevcutmuş. Memleketin ileri gelenleri bu umumi tuvaletlerde hem uzun uzun ihtiyaç giderir, hem de siyasi, ticari konuları görüşürlermiş.

18. yüzyıl Avrupası’nda Fransa, İspanya ve Almanya gibi ülkelerin saraylarında bile tuvalet bulunmadığı, ihtiyaçların sokaklarda giderilmesinin son derece normal bir şey olduğu gizli bir konu değil. Dönemin Paris’inde sokakta ihtiyaç gidermek isteyen vatandaşları pelerinleriyle kapatarak hizmet veren girişimcilerin var olduğu söylenir.

Avrupa’da tuvalet sistemi 19 yüzyılın başlarında apartmanların çoğalmasıyla yaygınlaşır. Doğuda ve Batı’da durum böyleyken Anadolu topraklarındaki camiiler ile hanlar umumi tuvalet ihtiyacını en iyi şekilde karşılayacak şekilde inşa edilmiştir. Anadolu Selçukluları’ndan Osmanlı’ya kadar hatta günümüz Türkiye’sinde vatandaşın umumi tuvalet ihtiyacını camiler karşılamıştır.

Bugün Yenişehir’e baktığımızda şehrin göbeğindeki Kumluk Camii’nin 14.yüzyılda, Çınarlı Camii’nin ise 17. Yüzyılda inşa edildiklerini ve bu camilerin bugün dahi ilçedeki umumi tuvalet ihtiyacını karşıladığını görüyoruz.

2012 yılında Yenişehir’de hala umumi tuvalet ihtiyacının olduğunu konuşuyoruz. Muhalefet tuvalet inşaatının geciktiğinden dert yanıyor. AKP’li Belediye Başkanı “Sadece 3 aylık gecikme var” diyor. Ana muhalefeti tuvaletin açılışını yapmaya davet ediyor ve resmen alay ediyor. Aslında Cingil bunu hep yapıyor, ana muhalefet Cingil’in en ağır hakaretlerine, alay edişlerine etkili bir tavır geliştiremiyor. Yenişehir 400 yıllık camilerin tuvaletlerini kullanıyor. “Bir zamanlar sokaklara ihtiyaç gideriyorlarmış” dediğimiz milletler uzaya çıkıyor. Yenişehir’in umumi tuvaletleri hem iktidarın, hem de muhalefetin derdi oluveriyor.

Umumi tuvaletlerin tarihini yazmak da bana kalıyor…