St.Petersburg’a gider gitmez kendimi Rus yazar Dostoyevski’nin Müze Evi’ni gezerken buldum.
Bir şeyler beni çekmiş olsa gerek. Belki kitap kokusu, kim bilir belki okuma aşkı ya da yazarlara olan merakım, belki de bir sihir…
Şehrin her yanının tarih kokması, sayısız yazarı, sanatçıyı içinde barındırması kışkırttı beni. Şunu da göreyim bunu da göreyim derken St.Petersburg sokaklarında kayboldum.
Ancak bu durumdan memnundum. Dostoyevski romanlarında kaybolmak gibi bir şeydi… Tuhaf bir heyecan…
Zaman saati durdu… Romanlarındaki karakterler yol arkadaşım oldu ve beni onun yanına götürdüler…
* * *
Dostoyevski’nin bir zamanlar yaşadığı apartmanın önündeyim. Burası 1971’de müze haline getirilmiş.
Yazar, tarihin en büyük romanlarından biri sayılan Karamazov Kardeşler’i bu evde yazmış.
Her yıl farklı ülkelerden binlerce kişi yazarın evini görmeye geliyor. Ev, bu hali ile adeta kutsal bir mekânı andırıyor.
Merdivenleri ağır ağır çıkıyorum. Bir zamanlar nefes aldığı evi soluyorum…
Çalışma masasının üstü notlarla dolu. İki küçük koltuk, masasının üzerinde duran yarı dolu çay bardağı onu duyumsatıyor…
Yemek odasındaki mobilyalar o devrin zevkini yansıtıyor…
Kullandığı eşyaları, kalemleri, kitaplarının farklı dillerde ilk baskı örnekleri, mektupları, kumar malzemeleri sergilenmiş müzede…
Çalışma odasının duvarında evin bulunduğu sokağın 1870’li yıllarda çekilmiş bir fotoğrafı asılı. Camdan dışarıya bakıyorum. İlginçtir ki, fotoğraftaki sokakla şimdiki sokak arasında değişen pek bir şey yok…
* * *
Bütün bunlar yaşandı, yaşatıldı bir zamanlar diyor ev.
“Müze evleri” kurarak yaşatmak, unutmamak, unutturmamak… Tatlı bir düşü yaşatmak gibi… İnsan imreniyor.
Ülkemizde müze evleri oluşturmaya son yıllarda önem verildi. Tevfik Fikret, Ziya Gökalp, Cahit Sıtkı Tarancı, Zeki Müren ve Barış Manço, evleri müze haline getirilmiş yazar ve sanatçılardan bazıları…
Müzecilik, eğitimin bir parçası, derslerin tamamlayıcısı olmalı ülkemizde de. Müzeleri, müze evleri gezmeyi teşvik etmeli öğretmenler, anne-babalar.
Çünkü ezbere dayalı eğitim sisteminin tersine, yaşayarak öğrenme fırsatı yaratıyor. Bir gözlem yolculuğu yapıyorsunuz gezerken.
Görsel ve dijital dünya ile bağlantılı olarak görsel hafızası çok güçlü yeni nesil, görerek daha etkili eğitim alıyor.
Laboratuar işlevi gören müze, yaratıcılığı teşvik ediyor. Önceki medeniyetlerden elde edilen verileri görme, değerlendirme, sentez yapabilme yeteneğini geliştiriyor.
Kültürel değerleri korumayı öğrettiği gibi sanat sevginin oluşmasına yardımcı oluyor.
Müze gezilerini teşvik etmek için, haftanın bir günü bilet ücreti alınmayabilir. Öğrencilere müze kartı hediye edilebilir.
Müze içindeki sergiler daha bilgi verici ve çekici hale getirilebilir. Kafe hizmeti sunulabilir.
Kitapçı, hediyelik eşya dükkânı gibi yan unsurlarla müzeler daha çekici hale getirilebilir.
* * *
Ne kadar sıkı bir okuru olsanız da, hayatını bilseniz de, yazar hakkında bilgi sahibi olsanız da insani yönlerini düşünemiyorsunuz.
Yazdıkları romanların ne kadar kurmaca, hayal ürünü olduğunu kabul etsek de onun bir hayal ürünü değil, en küçük ayrıntısına kadar gerçek olduğunu ancak yaşadığı mekâna gittiğinizde hissediyorsunuz.
Hep kitaplarını okuduğum, dünyanın sayılı yazarlarından bir olan Dostoyeski’nin evinde olduğumda ancak, onun gerçekten yaşamış olduğuna inandım.
Kapıdan çıkarken arkama dönüp bakıyorum, soluk aldığı evi kokluyorum. Saygı ve sevgiyle selamlıyorum…
